Doha

Souq Waqif'ta bir Katar bayrağı

Katar'ın başkenti Doha'nın dünyanın önde gelen turizm merkezlerinden biri olduğunu söyleyemeyiz elbette. Fakat yine de Doha, özellikle seyahat ve ekonomiyle ilgilenenlerin adını çok daha sık duymaya başladığı bir şehir oldu.

Basra Körfezi kıyılarında yer alan Bahreyn, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri gibi diğer küçük Arap devletleri petrol gelirleriyle büyük bir atılım yaparken, Katar'ın yerinde sayması beklenemezdi. Nitekim Katar şimdilerde, BAE'den sonra yatırımcıların ve iş arayanların iştahını en çok kabartan ülke. 2,2 milyonluk nüfusu olan Katar'da, toplumun yalnızca 200 bin kadarı Katarlı Arap. Geri kalan yaklaşık 2 milyon kişi, göçmen olarak gelip ülkede çalışanlardan oluşuyor.

Paranın, çok paranın getirdiği değişim dolayısıyla çok hızlı olmuş. Geleneksel ve eskiye dair ne varsa, yerini gökdelenler, geniş caddeler almış. Önceleri Basra Körfezi'nden inci toplayıcılığı yaparak ayakta duran ülke, artık dünya piyasalarında ve politikasında söz sahibi bir devlet olmuş durumda. Politikayla ilgili olanlar gayet iyi bilir ki, Orta Doğu politikası sözkonusu olduğunda Katar Devleti, her zaman her icraatıyla Türkiye ile aynı safta ve Türkiye'yi destekler konumda bulundu. Son dönemde Katar'ın diğer Körfez ülkeleriyle yaşadığı kriz, iki ülkeyi daha da yakınlaştırdı.

Ambargolar ve siyasi gerilim nedeniyle ülkede hizmet sektöründe çalışan Batılı yabancılar ürkerek teker teker Katar'ı terk ettiği için Katar'da nitelikli ve deneyimli çalışan açığı oldukça artmış. Eğer yurtdışında çalışma fikrine uzak değilseniz, Katar'da faaliyet gösteren firmaları yakın takibe almanızda yarar var!

West Bay, Doha

Fakat politikaya fazla dalmadan, aslî amacımız olan, işin turistik yönüne yavaştan girişelim. Dediğim gibi Doha, ne yazık ki tarih turizmi sevenleri düşkırıklığına uğratacak bir kent. Zaten ziyaretçi kitlesini hususi gidenler değil, Doha üzerinden aktarmalı uçuş gerçekleştirecek transit uçak yolcuları oluşturuyor. Yeri gelmişken, Katar Havayolları'nın (Qatar Airways) dünyanın en önde gelen havayolu şirketlerinden olduğunu bir kez daha hatırlatalım. Özellikle Avrupa ile uzak Asya ülkeleri arasında bir köprü oluşturan Katar Havayolları ciddi gelirler elde ediyor. Türkiye'de İstanbul Atatürk, İstanbul Sabiha Gökçen ve Ankara Esenboğa havalimanlarına doğrudan uçuş gerçekleştirmesine bakılırsa Türkiye şirketin gözbebeklerinden biri.

Aktarmalı uçuşları arasında uzun bekleme süreleri olan yolcular ister bireysel olarak, ister şirketlerin sunduğu paket turları satın alarak Katar'ın başkenti Doha'yı keşfedebilirler. Ben azınlıkta olan gruptayım. 2 günlük bir boşluk bulup Doha'yı hususi ziyaret ettim.

Katar, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına vize uygulamıyor. Türkiye-Katar arasındaki bilet fiyatları da Katar Havayolları, THY, Pegasus ve AtlasGlobal'in tatlı rekabeti nedeniyle zaman zaman çok ucuz olabiliyor. Ben Doha'ya Abu Dabi gezim öncesinde, 2 günlüğüne, Etihad Havayolları ile uçmuştum.

Doha Hamad Havalimanı

Doha Hamad Havalimanı'nın maskotu ayıcık

Doha'nın belki de en ünlü yönü şehir merkezinden ziyade havalimanı. Üçlü kodu DOH olan Doha Hamad Uluslararası Havalimanı, Skytrax değerlendirmelerinde 2016 yılında Ortadoğu'nun en iyi havalimanı, en iyi havalimanı personeli, dünyanın en iyi 10 havalimanından biri gibi ödüller alarak havacılık ve turizm sektöründe adından sıkça söz ettirdi. Havalimanı'nın bu özelliklerinin yanında bir de çok meşhur maskotu var ki Doha Hamad Havalimanı'na gidip onunla fotoğraf çektirmeden döneni dövmek gerekir!

Havalimanının simgesi hâline gelen masa lambası biçimli bu dev ayıcık, İsviçreli sanatçı Urs Fischer tarafından çoçukluğunda sahip olduğu bir oyuncak ayıcıktan esinlenerek tasarlanmış. 7 metre yüksekliğinde ve 20 ton ağırlığında olan bu "ayıcık" bir süre New York'ta bir bina önünde açıkhavada sergilenmiş. Daha sonra Katar Kraliyet ailesinin bir bireyince açıkartırmada satın alınarak Katar'a getirilmiş ve havalimanına armağan edilmiş.

Şehir merkezine ulaşım

Tüm petrol ülkelerinde olduğu gibi akaryakıtın ucuzluğu özel aracı olmayan herkesi taksi kullanmaya özendiriyor. Nitekim Doha'da toplutaşıma ağı çok da gelişmiş değil. Hâlihazırda kentte metro ya da tramvay gibi bir raylı sistem yok. Bu eksiklik ağır biçimde hissediliyor olacak ki, üç ayrı metro hattı eşzamanlı olarak inşa edilmekte. Metro hatlarından biri havalimanına da uğrayacak ve buradan eski şehir merkezine ve West Bay denen, şehrin çağdaş merkezine ulaşılabilecek. Metro hatlarının 2019'da kullanıma girmesi öngörülüyor.

Şimdilik Hamad Havalimanı'na varanlar şehir merkezine gitmek için iki seçeneğe sahip. Ya taksi tutacaksınız ya da otobüslere bineceksiniz. Taksilerin ucuz olduğunu söylemiştim. Ne kadar verdiğimizi tam hatırlamamakla birlikte 40-45 riyal gibi bir ücret olmalı. Taksilerde gece-gündüz tarifesi var. Gece 22.00 ile sabah 06.00 arasında gece tarifesi işliyor. Ayrıca minimum tutar sınırı var. Yanılmıyorsam tutar ve mesafe ne olursa olsun, örneğin gittiğiniz yer 7,5 riyal tutsa bile 10 riyal ödemek zorundasınız. Taksiciler genelde göçmenlerden oluşuyor ve hepsi yabancıları kazıklamak için fırsat kolluyor. Taksimetre açmamak ve indiğinizde sizden fahiş bir fiyat istemek en çok kullandıkları yöntem. Başımıza geldi. Gidişte ne ödediğimizi bildiğimiz için biraz kavgayla aynı miktarı ödedik ve indik. Polise şikâyet ettiğimizde ise polis bizimle alay etti. "O anda taksimetrede 0 riyal yazıyorsa ödemeniz gereken 0 riyaldir, hiçbir şey yapamazdı" diyerek güldü ve "dikkatli olun, gelecek sefer plaka almayı unutmayın" dedi.

Havalimanından şehir merkezine gelmek için ikinci seçenek, dediğim gibi otobüs. Şehrin iki farklı bölgesine giden, iki farklı otobüs hattı var. Geliş terminalinden çıktığınızda sağınızda otobüs duraklarını göreceksiniz. 109 ve 747 numaralı otobüslere binebilmek için Karwa Kart adı verilen akıllı biletlerden almanız gerekiyor. Otobüs sürücüsünden almak mümkün. 1 gün içinde 2 kullanımlık kart 10 riyal; 1 gün içinde sınırsız kullanımlık kart 20 riyal. 2016 yılı itibarıyla riyal ve (Türk Lirası hemen hemen aynı değerde)

Otelinize ya da ziyaret edeceğiniz yerlere giden otobüs hattının hangisi olduğunu ister geziniz öncesi internet haritalarından bakarak; ister orada sürücülerden yardım isteyerek bulabilirsiniz. Fakat büyük olasılıkla bineceğiniz otobüs 109 numaralı olan olacak çünkü şehrin tarihî ve merkezi yerlerine en yakından geçen otobüs o.

Görülecek yerler

Souq Waqif

Souq Waqif kumaşçıları

Doha gezimden en çok aklımda kalan yer Souq Waqif oldu diyebilirim. Geleneksel Orta Doğu çarşı-pazar konseptine sahip olan Souq Waqif içinde yer yer tarihî binalar olsa da pek çoğu daha sonradan geleneksel mimariyle yapılmış yeni binalar. Bu yenilik bölgenin atmosferine birazcık yapaylık katsa da geneli bozmuyor ve ziyaretçileri etkilemeyi sürdürüyor. Çarşının sokakları iş kollarına göre kabaca sınıflaşmış diyebilirim. Kumaşçılar, bakırcılar, hediyelik eşyacılar, giyim kuşamcılar sokak sokak öbeklenmiş. Kimi sokaklarda restoran ve kafeler yoğunlaşıyor. Karnınızı doyurmak ve hediyelik eşya almak için gelmeniz gereken yer burası. Katar'a dair görebileceğiniz tek geleneksel yer burası. Bunun dışında aşırı çağdaş mimari, düzen ve intizamdan sıkılacaksınız.

Souq Waqif özellikle akşamüstleri tıklım tıklım

El Kut (Al Koot) Kalesi

Şu an çevresindeki metro yapım çalışmaları nedeniyle ziyarete kapalı olsa da El Kut Kalesi Katar'daki bir avuç Türk-Osmanlı eserinden biri. 1880 yılında yapılmış ve ilk yapıldığında şehir merkezi dışında kalıyormuş. Fakat şimdilerde Souq Waqif'in yanı başında bulunuyor. Ziyarete kapalı olsa da önünde fotoğraf çektirebilir, buralarda bile bir ata yadigârı görmekle övünebilirsiniz.

Osmanlı yadigârı El Kut Kalesi

Müzeler

Korniş (Corniche) denen meşhur sahilyolunun başlangıç noktasında yer alan Katar İslami Sanatlar Müzesi (İngilizce kaynaklarda Museum of Islamic Art - MIA olarak geçiyor) Katar'ın şimdilik en iyi müzesi hiç kuşkusuz. Arap, Türk ve İran kültürlerinden toplanmış zengin bir koleksiyona sahip olan müzede özellikle Selçuklu ve Osmanlı eserlerini görünce çok heyecanlanmıştım. Para şu an su gibi akarken, böyle kültürel yatırımlar yapmayı akıl edebilmeleri çok güzel bir şey. Muhteşem bir müze binası tasarlamışlar. İster içten, ister dıştan bakın, mimarisi çok iyi. Eserlerin yanısıra binanın içinde ve çevresinde de bolca fotoğraf çekineceğinizden eminim.

El Rivak (Al Riwaq) Sergi Merkezi ise bu müzenin hemen yanında daha küçük ve yalın bir binada hizmet veriyor. Geçici sergilere evsahipliği yapan merkezde daha ziyade çağdaş sanat yapıtlarına yer veriliyor. Çağdaş sanat denen akımı çok sevmememe karşın burada pek sıkılmadım. Hatta epeyce beğenip fotoğrafladığım yapıtlar olmuştu.

Şimdiler de yapım aşamasında olan bir de Katar Ulusal Müzesi var. Şu an var olan müze binasının yanıbaşında yapılmakta olan bu yeni bina eskisinden çok daha geniş ve işlevli olacak. Bedevi-Arap kültüründen, çöl yaşantısına, körfez bölgesinin doğal yapısından petrol dönemi sonrası değişimlere dek uzanan geniş bir yelpazede eserler bu yeni müzede sergilenecek. Belki siz gittiğinizde müze açılmış olur. Mutlaka gidin. Müzeye çevrilen binalardansa, en başından müze olarak inşa edişmiş binaları gezmek her zaman büyük zevktir.

Son bir hatırlatma, yukarıda sözünü ettiğim müzelerin hepsine giriş ücretsizdi. Eminim bu yeni müze de ücretsiz olacaktır. Katar'a bir uçak biletiniz, bir de orada kalacak yeriniz varsa çok para harcamadan gerçekten her şeyi gezip görebilirsiniz.

Doha'da bu yukarıda değindiklerim dışında birkaç küçük müze daha var. Kimileri şehrin oldukça dışında, hatta ülkenin başka kasabalarında. El Vakra (Al Wakrah) Müzesi, El Hur (Al Khor) Müzesi, Şeyh Faysal Koleksiyonu  gibi yerlere eğer vaktiniz kalırsa ya da çok ilgiliyseniz gitmeyi düşünebilirisiniz.

Büyük Cami ve Saat Kulesi

Haritalarda "Grand Mosque" olarak bulacağınız ve aslen bizdeki "Ulu Cami"lerin birebir adaşı olan bu cami kentin ve aynı zamanda ülkenin en büyük ibadethanesi. Abu Dabi'nin Büyük Camisine karşın oldukça yalın bir mimariyle Vahhabî akımına uygun inşa edilmiş. Turistik olarak fazla bir şey sunduğunu söyleyemem. Cami binası ve önündeki saat kulesiyle ancak birkaç fotoğraf çekebilirsiniz.

Korniş (Corniche)

Doha Korniş

Bizim kordonboyu ya da rıhtım dediğimiz sahilyollarına bu bölgede Korniş deniyor. Abu Dabi ve Dubai'de olduğu gibi Doha'da da bir Korniş var. Doha Kornişi hilâl biçimli bir koyun çevresinde yer alıyor. Doha ya da Downtown (şehir merkezi) olarak geçen kısımdan başlayarak West Bay (Batı Koy) semtine kadar gidiyor. Gökdelenlerin sıralandığı geniş caddeler ve yürüyüş yolları bulunuyor. Akşam serinliğinin bastırdığı zamanlarda tüm halk buralarda yürüyüşe çıkıyor. Denizin esintisiyle birlikte Korniş'i boydan boya yürümek kaçırılmaması gereken bir Doha deneyimi. Yaklaşık 5 kilometrelik bir güzergâh. Hiç durmadan yaklaşık 1 saatte yürünebilir. Dinlenmelerle ve fotoğraf çekimi aralarıyla birlikte en fazla 2 saatte bitirirsiniz.  

Katara Kültür Köyü 

Katara Kültür Köyü'ndeki kuşevleri

İngilizce broşürlerde ve rehberlerde Katara Cultural Village adıyla rastlayacağınız bu yer, geleneksel Katar kültürünün ve Arap mimarisinin sergilenmesi için tasarlanmış yapay bir köy. İçinde sergi salonları, restoranlar, amfitiyatro ve dükkânlar bulunan köy, deniz kıyısında. Bazı bölümlerde halk plajına erişim olanağı var. Köy içinde golf araçlarıyla ücretsiz tur ve ulaşım sunuluyor. İş ki bu araçları yakalayabilin. Asıl durakları neresidir, nereden inilir binilir, biz bir türlü anlayamadık!

Köyün bence en güzel yeri Arap mimarisine göre yapılmış cami ve geleneksel kuşevleriydi. Tekli, ikiz ya da üçüz kuleler biçiminde inşa edilen kuşevleri günümüzde de kuşlar tarafından yuva edinilmiş. Önünde bolca fotoğraf çekinin, zira kuşevleri Katar'ın en önde gelen simgelerinden biri.

Katara Kültür Köyü şehir merkezine biraz uzak. Taksi dışında bir ulaşım seçeneği var mı bilmiyorum. Sizi köy girişinde bırakabilirler, köyün girişiyle ilgi çekici yerleri arasında oldukça yürüme mesafesi var. Cami önünde inmek istediğinizi söyleyebilirsiniz. Fakat dönüş taksisi için yeniden bu girişe gelmeniz gerekecek çünkü boş taksiler burada bekliyor.

Diğer görülesi yerler

Uluslararası otellerin teras ve havuzbaşı partileri

Doha'da bunlar dışında fazla görülecek bir yer yok ne yazık ki. The Pearl denen bölge yapay adalar üstüne inşa edilmiş ultra lüks konutlardan oluşuyor. Şehirdeki kimi ultra lüks oteller de bu bölgede yer alıyor. Özel plajlar ve alkollü içki servisi yapılan az sayıdaki restoran bu bölgedeki otellerin bünyesinde bulunuyor. Katar büyük bir yarımada olmasına, Doha'da deniz kıyısında konumlanmasına karşın ülkede deniz ve plaj kültürü fazla gelişmemiş. Özel plajlar dışında bikinili ve kısa şortlu denize girmek mümkün değil. Alkol tüketimine ise yalnızca uluslararası otel zincirlerinin restoran ve barlarında izin var. Biz "The Pearl" denen bu bölgeye gitmedik.

Bir de alışveriş tutkunları için şehirdeki AVM'lerden söz edelim. Ülkede batıdaki markaların pek çoğu faaliyet gösterse de, fiyatların pek uygun olduğu söylenemez. Hatta yer yer Türkiye'nin çok daha ucuz oldıuğunu söyleyebilirim. Biz yalnızca öğle sıcağında sığınmak ve bir şeyler içmek için kentin ilk alışveriş merkezi olan "The Mall"a girdik. Eski olduğu için pek etkilendiğimizi söyleyemem. Bunlar dışında dilerseniz West Bay bölgesindeki City Center Doha'ya gidebilirsiniz. Villaggio adlı AVM ise Venedik mimarisinden esinlenerek yapılmış, içinde yapay kanallar bulunan bir yer. 15 riyal karşılığında bu kanallarda gondollarla gezinti yapabilirsiniz. Ekonomik anlamda kârlı bir alışveriş yapamayacaksak günümüzü kapalı alanlarda geçirmenin bir anlamı yok diye düşündük ve hiçbirine gitmedik.

Son söz

Yazının en başında da söylediğim gibi, Katar turistik olarak ziyaretçilerine pek fazla bir şey sunmuyor. Ama yolu düşenin sıkılmadan, hoşça vakit geçirebileceği yönleri de yok değil. Her şeyin bir "sonradan görmelik" üzerine kurulu olduğunu yadsıyamam. Değişim çok hızlı ve hâlen sürmekte. Şehrin çeşitli yerlerinde gökdelen inşaatları, yeni yollar ve metrolar son hızla devam ediyor.

Fakat şimdilerde Abu Dabi ve Dubai'yi kasıp kavuran vahşi lüks tüketim henüz burayı etkisi altına fazla almamış. Yollarda ultra lüks arabalar olması gerektiği sayıda. Yerli halkı hâlâ sokaklarda, çarşıda pazarda görebiliyorsunuz. BAE'de olduğu gibi kendilerini soyutlamış, lüks konutlarına, pahalı restoran ve alışveriş merkezlerine hapsolmuş değiller. Bu yönüyle Katar'ın başkenti Doha'yı daha insanî, daha doğal buldum diyebilirim.