Uçakta tuvalet adabı - Uçak tuvaleti nasıl kullanılır?

Bir uçak tuvaleti

Bir yerde okumuştum. Yapılan bir araştırmaya göre uçağa binen yolcuların önemli bir bölümü uçakta tuvalet olduğunu bilmiyormuş. Evet bizlere her ne kadar olağan gelse de, kimleri için uçan bir demir tüpün içinde tuvalet olması son derece sıradışı ve şaşkınlık verici bir şey.

Peki bizler uçakta tuvalet olduğunu biliyoruz ama uçak tuvaletlerini ne ölçüde tanıyoruz? Uçaklarda tuvalet kullanımının bile bir adabı var ve biz buna ne kadar uyuyoruz? Daha önce yurtdışında karşılaşacağınız tuvalet sorunlarını konu alan bir yazı yazmıştım. Ulaşmak için bu bağlantıya tıklayabilirsiniz. Maşallah, halkımız bu bilgiye öylesine açmış ki şu an itibarıyla sistemin en çok okunan yazılarından biri. Buna dayanarak bir de uçak tuvaletleriyle ilgili yazı yazmak istedim. Haydi başlayalım!

Çişim geldi, kalkar mısınız?

Öncelikle şunu söylemeli. Herkesin sağlığı mükemmel değil. Eğer çok sık tuvalet gereksinimi gidermek zorunda olan biriyseniz, koltuk seçerken pencere kenarı olsun diye tutturamazsınız. Efendi efendi koridor tarafında oturmanız gerekir. Hem kebap pişsin, hem şiş yanmasın! Hem pencere kenarında bulutların görüntüsünün tadını çıkarayım, hem de 3 saatlik uçuş boyunca 6 defa yolcuları yerlerinden kaldırıp tuvalete gideyim... Birinden fena halde küfür yiyebilir böyleleri. Özellikle uçuş boyunca biraları birer birer devirip, ikide birde tuvalete gidenler dikkat!

İkinci olarak tuvalete gitmenin de yeri ve zamanı vardır. Uçağa binmeden önce terminalde tuvalete gidilir. Yazılı olmayan bir kuraldır bu. Şimdi ben yazdım, yazılı oldu :) Temiz, pak, sürekli kontrol edilen, aydınlık ve geniş havalimanı tuvaletlerinde hacetinizi görün ve uçağa öyle binin. 4 yaşındaki çocuk gibi uçağa gelir gelmez, millet henüz çantalarını yerleştirirken "tuvaleti kullanabilir miyim" diye kabin ekiplerinin yakasına yapışmak çok çirkin bir davranış bence.

Çişim geldi, koridoru boşaltır mısınız?

Hele ki, yemek servisi başladığında çekçekli arabalar koridora çekilmiş ve hostesler kabinin ortasında servis yaparken tuvalete gitmek için yerinden kalkanlar yok mu... Ben şahsen yolcu olarak böyle bir şeyle karşılaştığımda "görmüyor musunuz servis yapılıyor şu an, arabalar çekilince kalkarsınız" diyorum. O servis arabalarının her biri 100 kilogramdan fazla. Sırf birilerinin çişi yüzünden o insanlar o arabaları ta kabini en başına ya da en ucuna çekerek onlar geçsin diye yer açmak zorunda kalıyorlar. Kendimize yapılmasını istemediğimiz bir şeyi bizler neden insanlara yaparız? Ben şahsen o hosteslerin yerinde olsam küfrederdim içimden.

Tuvalet sırası beklemek

Gelelim uçak tuvaletleri hakkındaki teknik bilgilere. Uçakta tuvaletlerin önündeki uzun kuyruklar kadar sinir bozucu bir şey yoktur. Bekleyen için zaten kötü. Bir de uçağın arka sırasındaki insanları düşünün. Uyumaya çalışan ya da bir şeyler izleyen insanların yanıbaşında 6-7 kişinin tuvalet sırasındaki dikildiğini düşünün. Gerçekten rahatsızlık verici.

Aslında kurallar gereği uçak tuvalet için dahi olsa ayakta beklememiz yasak. Zira her koltuğun üzerinde bulunan oksijen maskeleri tuvalet önlerinde bulunmuyor. Bu da uçakta basınç düşmesine yakalanmamız durumunda çiş ya da kaka uğruna öbür dünyayı boylayacağamız anlamına geliyor. Bu nedenle tuvaletlerin önünde tavanda, her koltuktan görülebilecek tuvalet gösterge ışıkları bulunur. Bu ışık yeşil yanarsa tuvalet ya da tuvaletler boş demektir. Eğer kırmızı yanmaktaysa bu tüm tuvaletlerin dolu olduğunu gösterir. Bu yerimizde beklememiz ve ışık yeşile dönünce gitmemiz gerektiğini bildirir.

Business sınıfı tuvaleti vs Ekonomi sınıfı tuvaleti

Diyelim ki, yukarıda değindiğimiz gibi servis sırasında acil tuvalete gitmemiz gerekiyor. Koridorda servis arabaları var ve biz kabin ekiplerini düşünerek bir incelik yapmak istiyoruz. Amacımız onları rahatsız etmeden business class perdesini açmak ve oranın tuvaletlerini kullanmak. Deneyenleriniz vardır elbet. Kabin amiri tarafından buranın yalnızca "business class" yolcularına ait olduğu söylenecek ve geri gönderileceksiniz. Kendimizi bu duruma düşürmeyelim. Bilet aldığımız bölümün tuvaletine ait olduğumuzu unutmayalım ve tuvalet gereksinimimizi uygun anlarda gidermeye çalışalım. Umulur ki bu yazılanlar bir tuvalet bilinci oluşturmaya yardımcı olabilir :)

Tuvaletlerin teknik özellikleri

Uçaklar oldukça dar alanlardır ve uçakların her santimetrekaresi değerlendirilmesi gereken pahabiçilmez alanlardır. Bu nedenle uçak tasarımcıları tuvaletleri olabildiğince küçük tasarlamak ve bu küçük alana alabildiğince fazla ayrıntı sığdırmak zorundadır.

Tuvalet kapıları iki biçimde açılır. Ya sıradan kapılar gibi dışa doğru çekilerek ya da ortasından itilip paravan gibi katlanarak. Okuma yazmamız olması yeterli. Uçak kapısı üzerinde itiniz ya da çekiniz yazan bölgeye yazılı komutu uygulamamız yeterlidir. Kapıyla cebelleşerek kendimizi gülünç durumlara sokmayalım.

Tuvalete girince içerinin karanlık olduğunu görürüz. İçerinin ışıklarının yanması için tuvalet kapısı üstündeki kilidin sürülmesi gerekir. Hareket eden sürgü, ışıkları etkinleştirir. Evimizde bile her kapının bir kilidi varken, uçak tuvaletinin kilidi olmaması abes olurdu değil mi? Uçak kapılarının kilidi vardır. Kapı üstünde yaklaşık olarak göz hizanızda bulunur. Kilidi hangi yöne sürmeniz gerektiği görsel ve yazılı uyarıyla belirtilmiştir. Bu yüzden kapıyı kilitlemeksizin iş görmeye başlamayın.

Uçak tuvaletlerinin kapısını kilitlediğinizde dışarıdan bakıldığında görülen yeşil renkli "serbest / vacant" yazısı kırmızı renkli "meşgul / occupied" yazısına döner. Dışarıdan bakıldığında bu düzenek kırmızıysa tuvaletin meşgul olduğu anlamına gelir. Kapıyı zorlayıp insanları strese sokmamalı :D

Bu basit kilit düzeneğini siz içeriden nasıl kilitleyebiliyorsanız, kabin ekipleri de kolayca dışarıdan açabilir. Bunun nedeni tuvalette yaşanabilecek acil bir durumda size ya da yaşanan acil duruma ivedilikle müdahale edebilmektir.

Tuvalette sigara içmek ve yangın

Tuvalette yaşanabilecek en acil durum elbette yangındır. Bunun nedeni elektrik aksamındaki sorunlar olabileceği gibi kendinibilmez kuraldışı yolcuların sigara içmesi de olabilir. Tuvaletler dumana ve ısıya duyarlı alıcılarla donatılmıştır ama o alarmı öttürmeden sigara içmeyi başarsa da yanan izmariti kâğıt peçetelerin atıldığı çöp kovasına atarak yangın çıkaran avanak sayısı hiç de azımsanamayacak kadar yüksektir. Uçak tuvalette sigara içmenin cezası ve yasal sorumlulukları üzerine ayrıca bir yazı yazacağım. Ancak şunu bilin ki, dışarıdan açılabilen tuvalet kapıları sayesinde suçüstü yakalanmanız durumunda başınız büyük derde girecektir. Suçüstü olmasına bile gerek yok. Siz sonuna dek inkâr etseniz bile kabin ekibinin iddiası hakkınızda yasal işlem başlatılması için yeterlidir. Özellikle ABD ve Avrupa havacılık düzenlemeleri Türkiye'ye göre katbekat ağır cezalar öngörmekte. Tuvalette sigara içme riskini almadan önce bunları bilin.

Tuvaletlerdeki duman dedektörleri öylesine hassastır ki, deodoran ya da saç spreyi sıktığınızda bile ötmeye başlayabilir. Böylesi durumlarda kabin ekipleri derhal kontrol amacıyla kapıyı açacaklardır. Ancak bu gibi durumlarda hakkınızda yasal işlem başlatılmaz.Tuvalet havalandırıldığında alarm susar.

Tuvalette nerede ne var?

Tuvaletlerde, tıpkı koltuğunuzun üzerinde olduğu gibi bir çağrı düğmesi vardır. Bu elbette siz hacet giderirken basıp hosteslerden bir buzlu portakal suyu istemeniz için değildir. Tuvaletteki çağrı düğmeleri acil durumlarda kabin ekibini çağırmak içindir. Tuvalette ışık düğmesi ararken yanlışlıkla basmayın. Tuvalet ışıkları siz sürgü kilidi kapattığınızda yanar.

Tuvaletlerde aynanın yanında ya da altında kâğıt havlu bölmeleriyle, klozet oturağına sermek amacıyla kullanılan oturak örtüsünün koyulacağı bölmeler bulunur. Bu klozet örtüsünün ortasını yırtarak oturağın üstüne sermeli ve tuvaleti öyle kullanmalısınız. Bu bölmelere kullanılmış kâğıt havlular ya da tuvalet kâğıtları atılmaz, sokuşturulmaz. Lavabonun yanında ya da altında çöp kovası bulunur. Bu kovanın yaylı bir kapağı vardır. İterek çöpler içine atılır. Bu tüm uçaklarda böyledir.

Uçak tuvaletinde başka ne yapılır, ne yapılmaz?

Pisuvar sanıp da lavabonun içine işenmez.

Alaturka tuvalet gibi klozet kapağının üstüne çıkılıp, klozet kapağına büyük hacet giderilmez.

Çöpler, kullanılmış kâğıtlar yere atılmaz ya da oraya buraya sokuşturulmaz. Çöpe atılır.

Erkekler ayakta iş gördüyse oturağa damlattığı çişleri bir zahmet peçeteyle siler.

Tuvalete çocukla ya da yaşlı kimseye eşlik etmek amacıyla girilebilir. Ancak kız arkadaşımın midesi bulanıyor, kocamın sırtına merhem süreceğim gibi bahanelerle uçak tuvaletine iki kişi girmeyi denemeyin. Niyetinizi biliyorlar ;)

Nereden nereye atlayacağım... Ama uçak tuvaletinde abdest alıyorsanız, lütfen arkanızdan kötü konuşturacak kadar kötü bırakmayın ortalığı. En azından kâğıt havlularla oluşturduğunuz küçük çaplı göleti kurulamaya çalışın. Tuvaleti nasıl bıraktığınız sizin görgü düzeyinizi yansıtır. Fakat bana sorarsanız tuvaletinde alınacak bir abdestin, necasetten taharet (yani pislikten arınmış olma) koşuluna ne ölçüde uyduğu tartışılır. Bilenlere danışmak gerek.

Kabin içinde, insanların ortasında bebeğinin altını değiştiren pervasız ebeveynlerle hepimiz karşılaşmışızdır. Ne yazık ki hâlâ toplum içinde yaşamayı öğrenememiş insanlarımız var. Böylelerini uyarın. Uçak tuvaletlerinde bebek altı değiştirmek için özel tablalar vardır. Buralar açılır, bebek üzerine koyulur ve bez değiştirme işlemi burada yapılır. Bebek bezi tuvaletin içindeki çöpe atılır, kabin ekibinin eline tutuşturulmaz. Gülmeyin, yapan var!

Son olarak

Ama gelin size bir sır vereyim. Varsa tanıdığınız hosteslere sorun. Hosteslerin büyük bir bölümü asla uçak tuvaletini kullanmaz. Uçak tuvaletleri her uçuş öncesinde görünüşte temizlense de tam dezenfekte edilme işlemi oldukça uzun aralıklarla olur. O uçağın sizden önce hangi yere uçtuğunu, ne tür yolcuların orada ihtiyaç giderdiğini nereden bilebilirsiniz ki?